اتحادیه اروپا در سال‌های اخیر با هدف بهبود کارایی و اثربخشی خدمات دولتی، برنامه‌های متعددی را برای تقویت تعامل‌پذیری دیجیتالی میان ادارات دولتی و نهادهای مختلف به اجرا گذاشته است. این برنامه‌ها نه‌تنها موجب صرفه‌جویی‌های قابل‌توجهی در هزینه‌ها شده‌اند، بلکه شفافیت، پاسخگویی و اعتماد عمومی به دولت را نیز افزایش داده‌اند. در این راستا، دو برنامه مهم ISA و ISA² نقش کلیدی ایفا کرده‌اند.
اهمیت تعامل‌پذیری در اتحادیه اروپا
تعامل‌پذیری به دلایل مختلفی اهمیت دارد:
کارایی بهبودیافته:
تعامل‌پذیری به سازمان‌ها و ادارات دولتی اجازه می‌دهد تا اطلاعات و منابع را به‌راحتی به اشتراک بگذارند، که این امر موجب بهبود کارایی و اثربخشی در ارائه خدمات دولتی می‌شود.
صرفه‌جویی در هزینه:
با ارتقای تعامل‌پذیری، دولت‌ها می‌توانند از هزینه‌های مرتبط با توسعه و نگهداری سیستم‌ها و برنامه‌های اختصاصی که با دستگاه‌های دیگر سازگار نیستند، اجتناب کنند. این می‌تواند منجر به صرفه‌جویی قابل‌توجهی در هزینه‌ها در طول زمان و همچنین بهبود اثربخشی هزینه خدمات دولتی شود.
افزایش شفافیت:
تعامل‌پذیری با تسهیل به اشتراک‌گذاری اطلاعات و داده‌ها بین سازمان‌ها و ادارات مختلف، به افزایش شفافیت در فرآیندهای دولتی کمک می‌کند. این امکان می‌تواند به کاهش بوروکراسی و ارتقای پاسخگویی بیشتر و اعتماد عمومی به دولت کمک کند.
تصمیم‌گیری بهتر:
تعامل‌پذیری با فراهم کردن دسترسی مقامات دولتی به اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تر از منابع مختلف، امکان تصمیم‌گیری بهتر را فراهم می‌کند. در نتیجه می‌توان به توسعه سیاست‌ها و بهبود اثربخشی برنامه‌ها و خدمات دولتی کمک کرد.
نوآوری پیشرفته:
تعامل‌پذیری می‌تواند ضمن توسعه برنامه‌ها و خدمات جدید و نوآورانه با ادغام و بهبود دستگاه‌ها و زیرساخت‌های موجود، امکان رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان را به دنبال داشته باشد.
ISA2 سکویی برای آینده دیجیتال اروپا
برنامه ISA2 که از 1 ژانویه 2016 تا 31 دسامبر 2020 اجرا شد، نقش مهمی در توسعه راه‌حل‌های دیجیتالی تعامل‌پذیر داشت. این برنامه که توسط مجلس اروپا و شورای اتحادیه اروپا تصویب شد، به‌طور خاص برای ارتقای تعامل‌پذیری فرامرزی و فرابخشی در سطح اتحادیه اروپا طراحی شده بود. یکی از برجسته‌ترین خروجی‌های این برنامه، سکویی به نام Joinup بود که به یک پلتفرم مرکزی برای تعامل‌پذیری دولت‌ها در اروپا تبدیل شد.
Joinup به عنوان یک سکوی اشتراک‌گذاری دانش و همکاری میان مدیران دولتی، دولت‌ها و مؤسسات اروپایی فعال شده است. این سکو به‌عنوان مرکزی برای تبادل شیوه‌ها، استانداردها و راه‌حل‌های تعامل‌پذیر در زمینه دولت الکترونیک و تحول دیجیتال عمل می‌کند. متخصصان IT راه‌حل‌های تعامل‌پذیر خود را در این سکو به اشتراک می‌گذارند و اخبار و اتفاقات درباره تعامل‌پذیری دولت‌ها در آن نمایش داده می‌شود.
تفاوت‌های ISA و ISA2
ISA2 نسخه بهبود یافته‌ای از برنامه قبلی ISA بود که با اهدافی گسترده‌تر و ابزارهای پیشرفته‌تری وارد میدان شد. تفاوت‌های اصلی این دو برنامه عبارتند از:
هماهنگ نمودن فعالیت‌های تعامل‌پذیر در سطح اتحادیه اروپا: ISA2 تلاش‌های بیشتری برای هماهنگی و انسجام بین اقدامات مختلف در سطح اروپا داشته است.
توسعه و اجرای راه‌حل‌ها بر اساس نیازهای مشاغل و شهروندان: این سکو با تمرکز بر نیازهای واقعی مشاغل و شهروندان، راه‌حل‌هایی را توسعه داده است که به‌طور مستقیم به بهبود کیفیت زندگی و کارایی خدمات دولتی کمک می‌کند.
قرار دادن ابزارهای لازم برای تقویت تعامل‌پذیری: ISA2 همچنین ابزارهایی نظیر چارچوب تعامل‌پذیری اروپایی EIF)، استراتژی تعامل‌پذیری اروپایی )EIS) و معماری مرجع تعامل‌پذیری اروپا )وEIRA) ) را توسعه داده است که به ادارات دولتی کمک می‌کند تا خدمات دیجیتالی خود را بهبود بخشند.
اقدامات و راه‌حل‌های ISA2
ISA2 با ارائه مجموعه‌ای از اقدامات و راه‌حل‌ها، توانسته است تعامل‌پذیری را در حوزه‌های مختلفی ارتقاء دهد. برخی از این اقدامات عبارتند از:
ELISE :
این اقدام با هدف فعال کردن دولت دیجیتال از طریق اطلاعات جغرافیایی و موقعیت مکانی، به بهبود توسعه خدمات دولت الکترونیکی که به اطلاعات جغرافیایی دقیق وابسته‌اند، می‌پردازد.
مدیریت بایگانی در سراسر اروپا:
این اقدام با هدف تسهیل مدیریت بایگانی و انتشار محتوای آرشیو اتحادیه اروپا در قالب داده‌های باز، به کشورهای عضو، شهروندان و محققان اجازه می‌دهد تا با آن‌ها تعامل داشته باشند و از آن‌ها در زمینه‌های مختلف استفاده مجدد کنند.
تعریف رویکرد تعامل‌پذیر برای تبادل الکترونیکی اسناد و فایل‌ها:
این اقدام با هدف کاهش بار اداری و صرفه‌جویی در هزینه‌ها، یک دستورالعمل برای تعامل‌پذیری در انتقال الکترونیکی اسناد ارائه می‌دهد.
ایمن‌تر کردن استفاده ازCloud :
این اقدام با هدف ساده کردن امنیت و ارزشیابی محافظت داده جهت تشویق به سازگاری با فضای ابری به‌خصوص در بخش دولتی انجام می‌شود.
بهبود قابلیت استفاده مجدد و تجسم داده‌های اتحادیه اروپا:
این اقدام با هدف تسهیل استفاده مجدد از داده‌ها و افزایش تعامل‌پذیری، ابزارهای تجسم سازی و داده‌های باز اتحادیه اروپا را بهبود می‌بخشد.
نتایج و تاثیرات ISA2
برنامه ISA2 توانست تاثیرات مثبتی در سطح اتحادیه اروپا به همراه داشته باشد:
صرفه‌جویی در هزینه‌ها:
با توسعه و استفاده از راه‌حل‌های تعامل‌پذیر، دولت‌ها توانستند از هزینه‌های مرتبط با توسعه و نگهداری سیستم‌های اختصاصی که با دستگاه‌های دیگر سازگار نبودند، اجتناب کنند.
افزایش شفافیت:
تعامل‌پذیری موجب شد تا اطلاعات و داده‌ها به‌راحتی بین سازمان‌ها و ادارات مختلف به اشتراک گذاشته شود، که این امر به افزایش شفافیت و کاهش بوروکراسی کمک کرد.
بهبود تصمیم‌گیری:
با دسترسی به اطلاعات جامع‌تر و دقیق‌تر از منابع مختلف، مقامات دولتی توانستند تصمیم‌های بهتری بگیرند و سیاست‌های موثرتری را توسعه دهند.
رشد نوآوری:
تعامل‌پذیری موجب شد تا برنامه‌ها و خدمات جدید و نوآورانه‌ای توسعه یابند که به رشد اقتصادی و بهبود کیفیت زندگی شهروندان کمک کردند.
آینده تعامل‌پذیری در اتحادیه اروپا
هرچند برنامه ISA2 در پایان سال 2020 به اتمام رسید، اما تلاش‌های گروه اروپا برای تقویت تعامل‌پذیری همچنان ادامه دارد. این تلاش‌ها نه‌تنها به بهبود خدمات دولتی کمک کرده، بلکه نقش مهمی در رشد اقتصادی پایدار و بهبود کیفیت زندگی شهروندان ایفا می‌کنند.
با سرمایه‌گذاری در حوزه تعامل‌پذیری، اتحادیه اروپا می‌تواند خدمات عمومی بهتری ارائه دهد، شفافیت و پاسخگویی بیشتری داشته باشد و اعتماد عمومی به دولت را افزایش دهد. به این ترتیب، آینده‌ای روشن‌تر و بهتر برای تمامی شهروندان اروپایی متصور است.