راهی به سوی جامعه دیجیتال

دولت ژاپن با هدف ارتقای جامعه‌ای

 داده‌محور و دیجیتال، چارچوب تعامل‌پذیری دولتی (GIF) را تدوین کرده است. این چارچوب، که توسط آژانس دیجیتال ژاپن منتشر شده، به‌طور گسترده از طریق مخزن گیت‌هاب پروژه قابل دسترسی است و شامل هشت بخش مختلف است. این بخش‌ها شامل توضیحات کلی، واژگان اصلی، مدل‌های داده‌ای و راهنماهای عملی می‌شود که همگی به زبان ژاپنی در دسترس هستند. این گزارش، تلاش‌ها و اقدامات دولت ژاپن در راستای ایجاد چارچوب تعامل‌پذیری را به تفصیل مورد بررسی قرار می‌دهد.

تاریخچه پروژه

تلاش برای تعامل‌پذیری در ژاپن با راه‌اندازی بنیاد واژگان مشترک تحت عنوان (پروژه IMI زیرساختی برای تعامل‌پذیری چندلایه) آغاز شد. این پروژه به دنبال اطمینان از تعامل‌پذیری در لایه‌ها و سطوح مختلف بود. از آنجاکه تعامل‌پذیری معنایی را می‌توان هسته تلاش‌ها برای تعامل‌پذیری در نظر گرفت، نام IMI  برای این پروژه از آن جهت که تلفظ "imi" در زبان ژاپنی به معنای «مفهوم» است، انتخاب شده. پس از تکمیل زیرساخت اطلاعات کاراکتری در سال 2018، IMI گسترش داده شد تا به یک زیرساخت اشتراک اطلاعات تبدیل شود. در پروژه جدید چارچوب تعامل‌پذیری دولت ژاپن با عنوان GIF، بسیاری از مدل‌های داده‌ای و ساختارها از IMI وام گرفته شده‌اند تا تبدیل داده‌ها آسان‌تر انجام شود. با این حال، پروژه GIF با IMI متفاوت است. این پروژه علاوه بر GIF، با IMI2 نیز شناخته می‌شود.

اصول و اهداف

چارچوب قابلیت همکاری دولت ژاپن (GIF) بر پنج اصل اساسی بنا شده است:

1. تداوم تلاش‌های قبلی: بهره‌گیری از تجارب و دستاوردهای پروژه‌های قبلی مانند IMI.
2. شکل‌دهی به قوانین دنیای دیجیتال: ایجاد و تدوین قوانین جدید متناسب با نیازهای دنیای دیجیتال.
3. استفاده از مدل‌های مرجع به‌جای استانداردهای ثابت: انعطاف‌پذیری بیشتر در استفاده از مدل‌های داده‌ای.
4. مدل داده‌های ساختاریافته: تضمین انسجام و سازگاری در مدل‌های داده‌ای.
5. همکاری جهانی: تقویت همکاری‌های بین‌المللی در حوزه تعامل‌پذیری داده‌ها.

این اصول با تصویب قانون رویه‌های دیجیتال در سال 2019 و تعیین استراتژی داده‌ای تا سال 2021 به واقعیت نزدیک‌تر شده‌اند. ژاپن هدف خود را برای تبدیل‌شدن به جامعه‌ای داده‌محور تا سال 2030 تعیین کرده است.

معماری کلی GIF

معماری کلی سیستم GIF شامل سطوح و لایه‌های مختلفی است که هر یک به‌طور مجزا مورد بررسی قرار گرفته‌اند. از آنجاکه GIF به‌صورت چارچوبی برای پیاده‌سازی در نظر گرفته شده است، در این معماری، لایه‌های مربوط به زیرساخت پیوند داده در قالب یک‌لایه مشترک با نام سکوی پیوند داده مطرح می‌شوند. همچنین مدل داده به‌منظور تسهیل در مشکلات طراحی به‌جای لایه قوانین، در لایه داده گنجانده شده است.

نقشه راه GIF

هدف GIF ایجاد دسترسی به داده‌ها برای همگان در هنگام نیاز است. توسعه محیطی برای بهره‌برداری از داده‌ها باید به‌طور تدریجی و در مراحل مختلف صورت گیرد. چارچوب GIF پیشنهاد می‌کند که این توسعه در چهار مرحله قابلیت‌های یافتن داده، استفاده از داده، پردازش خودکار و تجزیه‌وتحلیل با استفاده از هوش مصنوعی را پشتیبانی کند. این مراحل عبارتند از:

1. یافتن داده‌ها: در برخی از موارد داده‌ها نگهداری می‌شوند اما عمومی نمی‌شوند یا داده‌ها عمومی می‌شوند اما نمی‌توان آن‌ها را پیدا کرد. به این منظور، عمومی‌سازی داده‌ها، ارائه کاتالوگ برای یافتن داده‌ها و جستجوی ابرداده‌ها اهمیت دارد.
2. قابلیت استفاده: داده‌ها باید حداقلی از کیفیت را داشته باشند و ساختاریافته باشند تا استفاده از آن‌ها به صورتی ماشینی و انسانی آسان باشد.
3. پردازش خودکار: ابزارهای مختلفی برای پیوند داده‌ها نیاز است. علاوه بر توسعه زیرساخت ارتباط داده، فرایندهای بررسی خودکار و بصری‌سازی داده‌ها برای پشتیبانی از قضاوت انسان توسعه داده می‌شود.
4. پردازش داده‌های حجیم با هوش مصنوعی: پردازش داده‌ها با استفاده از هوش مصنوعی به‌منظور تجزیه‌وتحلیل و استفاده پایدار از داده‌ها.

مدل مرجع

GIF ایده مدل‌های مرجع را به‌عنوان الگویی برای ایجاد سرویس‌های باقابلیت تعامل بالا مطرح می‌کند. استفاده صحیح از این مدل‌ها به افزایش تعامل‌پذیری و توسعه‌پذیری سیستم‌ها کمک می‌کند. مدل مرجع، به‌عنوان یک ساختار داده میانی، همکاری برای انتقال داده‌ها را تسهیل می‌کند. استفاده از مدل مرجع مشابه استانداردها است، اما آزادی بیشتری در استفاده و تغییرات داده‌ها را فراهم می‌کند.

لایه قوانین

لایه قوانین شامل مقررات مربوط به استفاده از داده‌ها و پیوند داده‌ها است. این پروژه اطلاعات مرتبط با قوانین استاندارد دولت و نمونه‌هایی از شرایط استفاده APIها را سازمان‌دهی کرده است تا دسترسی آسان‌تری به قوانین موجود و اطلاعات مرتبط فراهم شود. سه قانون اصلی برای حفاظت از قابلیت همکاری در ژاپن وجود دارد:

1. مقررات دولتی استفاده از استاندارد
2. مقررات محافظت از حریم خصوصی
3. شرایط استفاده API

این قوانین به‌عنوان راهنماهایی برای تنظیم قوانین مربوط به استفاده از داده‌ها در خدمات مختلف استفاده می‌شوند.

ساختار مدل داده

ساختار مدل داده در GIF شامل چهار بخش اصلی است:

1. واژگان اصلی: هسته زیرساخت واژگان مشترک را تشکیل می‌دهد و مجموعه‌ای از تعاریف داده‌ای است که توسط دولت ایجاد شده است.
2. قطعات داده اصلی: فرمت اقلام داده‌ای را که در بسیاری از داده‌ها گنجانده شده است، تعریف می‌کند.
3. مدل داده اصلی: مدل داده‌ای است که می‌تواند به‌طور سراسری در جامعه مورد استفاده قرار گیرد و شامل هشت مدل داده اصلی و سه مدل داده اضافی است.
4. مدل داده پیاده‌سازی: هنگام ترکیب و گنجاندن مدل داده اصلی در یک سرویس، یک مدل داده‌ای جدید با توجه به هدف واقعی سیستم ایجاد می‌شود.

نتیجه‌گیری

چارچوب تعامل‌پذیری دولت ژاپن با تکیه بر اصول مشخص و استفاده از مدل‌های مرجع و داده‌ای، تلاش دارد تا به جامعه‌ای داده‌محور و دیجیتال دست یابد. این پروژه با ادغام استانداردهای موجود و در نظر داشتن تعامل‌پذیری بین‌المللی، گامی مهم در جهت تحقق اهداف جامعه 5.0 برداشته است. معماری کلی GIF، نقشه راه و مدل مرجع از جمله بخش‌های کلیدی این چارچوب هستند که به تحقق هدف جامعه داده‌محور تا سال 2030 کمک می‌کنند. با ایجاد دسترسی آسان به داده‌ها، قابلیت استفاده از داده‌ها، پردازش خودکار و تجزیه‌وتحلیل با استفاده از هوش مصنوعی، ژاپن در مسیر دستیابی به جامعه‌ای داده‌محور و دیجیتال گام برمی‌دارد.